دعاوی ورشکستگی شرکت های تجاری

تعریف و مفهوم ورشکستگی

ورشکستگی وضعیتی است که در آن یک تاجر یا شرکت تجاری قادر به پرداخت تعهدات مالی خود نیست. این مفهوم، در حقوق تجارت بسیار حائز اهمیت است و به فرآیندی اشاره دارد که طی آن، وضعیت مالی و حقوقی شخص یا شرکت ورشکسته بررسی و تعیین تکلیف می  شود. این فرآیند شامل مدیریت بدهی ها، تصفیه دارایی  ها و تقسیم آن ها میان طلبکاران است.

ورشکستگی شرکت های تجاری به سه شرط اساسی وابسته است:

• تاجر یا شرکت تجاری بودن: تنها تجار (اشخاص حقیقی یا حقوقی) مشمول این مقررات می شوند.
• توقف از پرداخت دیون: به معنای ناتوانی در پرداخت تعهدات مالی، حتی اگر دارایی کافی وجود داشته باشد.
• صدور حکم دادگاه: فرآیند ورشکستگی تنها با حکم دادگاه رسمی آغاز می شود.

جنبه های بررسی ورشکستگی شرکت های تجاری چیست؟

بررسی ورشکستگی جنبه  های اقتصادی و حقوقی گسترده ای دارد که از جمله آن  ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حمایت از حقوق طلبکاران و سهامداران.
• ایجاد شفافیت در وضعیت مالی شرکت ها.
• جلوگیری از تداوم فعالیت های زیانبار اقتصادی.
• حفظ نظم اقتصادی و تجاری جامعه.

اقسام ورشکستگی

ورشکستگی می تواند شامل چندین دسته باشد که در این بخش به بررسی آن می پردازیم.

ورشکستگی تجار حقیقی:

ورشکستگی تجار حقیقی، افرادی را شامل می شود که شغل اصلی آن ها معاملات تجاری است و به دلایلی نظیر رکود بازار، سوءمدیریت مالی یا عوامل پیش بینی نشده، از تأدیه دیون خود ناتوان می شوند. این نوع ورشکستگی حتی پس از فوت شخص حقیقی نیز قابل پیگیری است.

در این موارد، وراث متوفی می توانند با اثبات وجود اموال یا بدهی های فرد متوفی، روند رسیدگی به ورشکستگی را ادامه دهند. از سوی دیگر، این نوع ورشکستگی اغلب پیامدهایی نظیر محرومیت از حقوق اجتماعی خاص را برای فرد حقیقی به همراه دارد.

ورشکستگی شرکت های تجاری:

ورشکستگی شرکت های تجاری، به شرکت هایی اشاره دارد که در اداره امور مالی خود دچار مشکل شده و از تأدیه بدهی ها عاجز می شوند. این شرکت ها دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند و از زمان ثبت قانونی در ادارات ثبت شرکت ها، احراز شخصیت حقوقی آن ها صورت می گیرد.

در ورشکستگی شرکت های تجاری، سهام داران تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئولیت دارند و طلبکاران، باید طلب های خود را بر اساس دارای های موجود شرکت دریافت کنند. این موضوع می تواند شامل تمام انواع شرکت های سهامی، با مسئولیت محدود، تضامنی و تعاونی باشد.

ورشکستگی شرکت های عملی:

شرکت های عملی، به گروه  هایی از افراد اشاره دارند که بدون ثبت رسمی شرکت، به فعالیت تجاری می پردازند. این نوع شرکت ها، به خصوص زمانی که شراکت میان افراد بر اساس توافقات شفاهی یا غیررسمی صورت گرفته باشد، دچار مشکلات حقوقی می شوند. در صورت توقف فعالیت این شرکت ها و عدم توانایی در تسویه بدهی ها، حکم ورشکستگی صادر می شود. البته این حکم تنها در صورتی صادر می گردد که دارایی  های شرکت میان شرکا تقسیم نشده باشد؛ چرا که تقسیم دارایی  ها به معنای خاتمه فعالیت تجاری به شمار می رود.

ورشکستگی شرکت های منحل شده:

برخی شرکت ها پس از انحلال و در دوره تصفیه، به دلیل عدم توانایی در پرداخت بدهی های باقیمانده، در وضعیت ورشکستگی قرار می گیرند. این نوع ورشکستگی ناشی از عدم تحقق پیش بینی های مالی در دوره تصفیه یا شناسایی بدهی های جدید است. در چنین مواردی، مدیر یا مدیران تصفیه موظف به ارائه گزارش کامل از وضعیت مالی شرکت و بدهی های آن هستند تا دادگاه حکم ورشکستگی را صادر کند.

ورشکستگی شعب و نمایندگی ها:

ورشکستگی شعب یا نمایندگی  ها زمانی مطرح می شود که شرکت مادر، به دلیل مشکلات مالی، نتواند بدهی های این شعب را تسویه کند. در این حالت، شعبه به تنهایی نمی تواند اقدام به اعلام ورشکستگی کند، مگر آنکه شرکت مادر به طور رسمی ناتوانی خود را در پرداخت دیون اعلام کرده باشد. این نوع ورشکستگی می تواند مشکلات گسترده ای در ساختار مالی شرکت مادر ایجاد کند.

فرآیند ورشکستگی شرکت های تجاری

فرآیند ورشکستگی شرکت های تجاری به شرح زیر است:

۱. اعلام توقف:

• توسط شخص تاجر، مدیر شرکت، طلبکاران یا دادستان انجام می شود.
• تاجر باید ظرف سه روز از تاریخ توقف، وضعیت خود را به دادگاه اعلام کند.

۲. بررسی دارایی  ها و بدهی ها:

• تهیه صورت حساب دارایی ها، بدهی ها و دفاتر تجاری برای ارائه به دادگاه.

۳. صدور حکم دادگاه:

• تعیین تاریخ توقف، مدیر تصفیه و عضو ناظر.
• اعلام عمومی ورشکستگی از طریق آگهی در روزنامه رسمی.

۴. تصفیه بدهی ها:

• فروش دارایی ها و پرداخت بدهی ها بر اساس اولویت  های قانونی.

۵. اختتامیه و انحلال:

• با پایان یافتن تصفیه، شرکت به صورت رسمی منحل می شود.

آثار ورشکستگی چیست؟

ورشکستگی شرکت های تجاری یا انواع دیگر آن، افزون بر جنبه های مالی و اقتصادی، پیامدهای حقوقی متعددی برای بدهکار و طلبکاران به همراه دارد. مهم ترین آثارشان را می توانیم در این لیست خلاصه کنیم:

۱. ممنوعیت از مداخله در اموال

پس از اعلام ورشکستگی، شخص یا شرکت ورشکسته حق مدیریت و تصرف در اموال خود را از دست می دهد. در ادامه، این مسئولیت به مدیر تصفیه یا نماینده دادگاه سپرده می شود که وظیفه رسیدگی به امور مالی و تصفیه بدهی ها را بر عهده دارد. ممنوعیت ذکر شده، شامل تمامی اموال منقول و غیرمنقول ورشکسته می شود و هدف از آن، جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده احتمالی یا تبعیض در پرداخت طلبکاران است.

۲. حال شدن دیون مدت دار

یکی از آثار مهم ورشکستگی، حال شدن کلیه بدهی های مدت دار است. در واقع، تمامی دیونی که دارای سررسید مشخصی بودند، به دیون حال تبدیل می شوند و طلبکاران می توانند فوراً درخواست پرداخت بدهی خود را ارائه دهند.

۳. بطلان یا فسخ معاملات

معاملاتی که پس از تاریخ توقف بدهکار انجام می شوند، ممکن است باطل یا قابل فسخ باشند. این معاملات شامل انتقال اموال یا دارایی ها با هدف تضییع حقوق طلبکاران است. در این موارد، دادگاه با بررسی شرایط معامله و نیت بدهکار، حکم به بطلان یا فسخ آن می دهد. چنین حکمی می تواند بخشی از اموال را به وضعیت اولیه بازگرداند و میان طلبکاران تقسیم کند.

۴. مسئولیت مدیران و شرکا

در مواردی که ورشکستگی به دلیل تقصیر یا سوءمدیریت مدیران رخ داده باشد، آن ها ممکن است شخصاً مسئول پرداخت بخشی از بدهی ها شوند. این موضوع به  ویژه در شرکت های تضامنی اهمیت دارد، زیرا ورشکستگی شرکت الزاماً به معنای ورشکستگی شرکا نیست.

۵. تأثیر بر طلبکاران

طلبکاران ممتاز، مانند کارگران و طلبکاران دارای وثیقه، در اولویت دریافت مطالبات خود قرار دارند. با این  حال، دارایی  های باقیمانده باید به  طور عادلانه میان سایر طلبکاران تقسیم شود. در این فرآیند، تمامی طلب  ها بر اساس اولویت قانونی و میزان دارایی  های موجود تصفیه می شوند. این اصل تضمین می کند که هرچند حقوق طلبکاران ممکن است به طور کامل تأمین نشود، اما برخوردی منصفانه و قانونی با آن ها صورت می گیرد.

نقش وکیل در دعاوی ورشکستگی

وکلای متخصص، وظایف متعددی در دعاوی ورشکستگی دارند، از جمله:

• دفاع از حقوق موکل در تمامی مراحل.
• تهیه اسناد و مدارک موردنیاز.
• ارائه مشاوره برای مدیریت بدهی ها و جلوگیری از تضاد منافع.

لازم به ذکر است، در دعاوی ورشکستگی شرکت های تجاری یا انواع دیگر ورشکستگی، احتمال دارد به مشکل های زیر برخورد کنید:

• تضاد منافع
• طولانی شدن فرآیند

• کمبود شفافیت اطلاعات

بنابراین، توصیه می شود از مشاوره و خدمات یک موسسه حقوقی معتبر مانند دادرسا کمک بگیرید.

ورشکستگی: دعوای مالی یا غیرمالی؟

به طور کلی، ورشکستگی یک دعوای غیرمالی محسوب می شود، زیرا موضوع اصلی آن مدیریت وضعیت حقوقی و مالی شخص یا شرکت است، نه مطالبه وجه مشخص. این موضوع تفاوت  هایی در هزینه دادرسی و امکان تجدی نظرخواهی ایجاد می کند. تفاوت همچون:

• دعاوی غیرمالی نیازی به تقویم خواسته ندارند.
• هزینه دادرسی ثابت است و با افزایش مبلغ خواسته تغییر نمی کند.

بیشتر مطالعه کنید: دعاوی مربوط به اعاده اعتبار شرکت ورشکسته

دادرسا در کنارتان است!

ورشکستگی، در حقوق تجارت، نیازمند توجه دقیق و مدیریت حرفه  ای است. شناخت فرآیندها و قوانین مرتبط، آگاهی از حقوق و تعهدات طرفین و استفاده از مشاوران و وکلای مجرب می تواند از پیچیدگی ها و مشکلات این مسیر بکاهد.

در دعاوی ورشکستگی شرکت های تجاری، انتخاب تیمی متخصص و باتجربه می تواند تأثیر چشم گیری در نتیجه پرونده شما داشته باشد. موسسه حقوقی دادرسا با تمرکز بر پرونده های مالی و تجاری، آماده است تا در این شرایط حساس، بهترین راه حل ها را ارائه دهد. همراهی ما اطمینان بخش حقوق شما خواهد بود.